Thứ 6, Ngày 28 tháng 02 năm 2020, 09:47

Mẹo phát âm tiếng Việt cực dễ cho người nước ngoài

Phát âm là chuyện khá quan trọng khi học tiếng Việt vì nếu nói không đúng ngữ pháp người Việt có thể hiểu ý bạn muốn nói, nhưng nếu nói không đúng một từ thì người Việt không thể biết được ý của bạn. Mặc dù vậy, phát âm lại là chuyện khó nhằn nhất cho hầu hết người nước ngoài khi dạy tiếng Việt cho người nước ngoài.
 
Các âm trong tiếng Việt được hình thành khá phức tạp từ: Phụ âm, nguyên âm, và thanh điệu. Vậy, làm cách nào để phát âm tiếng Việt chuẩn? Bài viết xin chia sẻ cho người học một số phương pháp sau đây:
Trước hết, học viên cần hiểu được rằng tiếng Việt được hình thành từ các đơn âm nên việc học phát âm sẽ theo trình tự từ phát âm âm tiết đến phát âm chuỗi âm tiết, từ phát âm chuỗi âm tiết đến phát âm câu với ngữ điệu tự nhiên.
Phát âm mỗi âm tiết
Điều cần thiết khi học phát âm mỗi âm tiết là bạn cần biết được cách phát âm và cấu hình miệng khi phát âm âm đó, ví dụ: phát âm ngắn gọn hay kéo dài, chuyển động của lưỡi từ khi bắt đầu đến khi kết thúc âm ra sao, bật hơi hay không bật hơi,…
Người nước ngoài học tiếng Việt là thứ tiếng thứ hai thường bị ảnh hưởng từ tiếng mẹ đẻ, do đó thường không nhận ra những nét khác nhau và thường qui âm nhận được thành âm tương tự có sẵn trong tiếng mẹ đẻ. Đối với trường hợp này, đặc biệt phải có giáo viên hướng dẫn để người học có thể phân biệt và sửa lỗi kịp thời. Có rất nhiều học viên có thể phản ánh và hiểu đúng về các âm nhưng vẫn nói sai là do chưa thể tự cân bằng bộ máy phát âm theo ý muốn, trường hợp này học viên đó hiểu được lỗi phát âm của mình nhưng đòi hỏi phải có sự luyện tập chăm chỉ trong thời gian dài để có thể nói tiếng Việt chuẩn.
Nhận diện và phát âm
Với mỗi người bắt đầu học tiếng Việt, đều băn khoăn không biết bắt đầu học tiếng Việt từ đâu? Việc đầu tiên là phải nắm bắt được âm tiết. Đó là việc học viên từ tiếp nhận đến khái quát hóa âm đó đến lúc có thể thực hiện hóa kiến thức của mình bằng việc phát âm. Thủ pháp để nhận diện âm tiết tiếng Việt cũng như như khi học các ngôn ngữ khác, là học viên cần phải nghe và lặp lại nhiều lần âm tiết đó. Với những âm tiết gần gũi, có trong tiếng mẹ đẻ, học viên sẽ rất dễ dàng bắt chước và phát âm chuẩn. Vấn đề cần nhắc tới là các âm không thân thuộc (là khác nhau đối với các người học đến từ những nước khác nhau) thì việc hiểu ra không đơn giản. Học viên cần phải nghe và lặp lại nhiều lần sau đó có sự chỉ dẫn của giáo viên để phân biệt các âm giống nhau mà người học không tự nhận ra được sự khác biệt.
Người học nên học theo từng cặp khác biệt. Ví dụ, những học viên từ Nhật Bản hay Hàn Quốc thì khả năng bị nhầm giữa âm [v] (v) và (b) rất cao, còn người học là người nói tiếng Anh thường hay không phân biệt được âm [c] (c,q,k) và [o] (kh),…Biết được mình bị nhầm giữa những âm nào, học viên nên thường xuyên nghe và phát âm liên tục những âm đó, tập trước với những từ quen thuộc và có cấu trúc âm tiết đơn giản, sau đó với những từ phức tạp hơn. Ví dụ, người học nên lập bảng như sau:
[v] (v)
(b)
[c] (c,q,k)
[o] (kh)
và
Bà
có
khó
về
bề
cá
khá
việt
biệt
cám (ơn)
khám
Rèn luyện phát âm và luyện nghe luôn song hành với nhau. Người học nên dùng audio hoặc nhờ giáo viên phát âm để nghe đi nghe lại và đưa ra chính xác từ vừa được phát âm, ngược lại học viên cần luyện tập để phản ứng với phát âm thật nhanh từ mà người hướng dẫn yêu cầu. Qúa trình rèn luyện ban đầu rất vất vả, tốc độ chậm nhưng sau đó sẽ nhanh hơn, nếu không rèn giũa thường xuyên, người học sẽ rất dễ bỏ quên các âm đã học. Do đó, con đường luyện tập đòi hỏi phải lâu dài, người học cần kiên trì cho đến khi người học có thể nhận diện và phát âm đúng âm bất kỳ thời điểm nào.
Nâng cao khả năng phản xạ
Sau khi đã điều khiển được các âm, người h ọc cần chuyển sang bước luyện tập để nâng cao khả năng phản xạ với mỗi từ. Với bước này, luyện tập với người hướng dẫn mang lại kết quả tốt hơn. Học viên sẽ nói cho tất cả các từ mà giáo viên chỉ (các từ đã được học trong bài học), lưu ý học viên cần luyện phát âm chuyển đổi giữa các từ có thanh điệu khác nhau để tập phát âm thanh điệu, nhịp độ chuyển đổi có thể từ chậm đến nhanh dần. Ví dụ, phát âm các từ trong bảng sau đây:
nho
nhò
nhó
nhá
nhâ
nhọ
nhô
nhồ
nhố
nhổ
nhỗ
nhộ
nhơ
nhờ
nhớ
nhở
nhì
nhợ
nhu
nhù
nhú
nhủ
nhũ
nhụ
như
nhừ
nhứ
nhử
nhữ
nhự
Phát âm chuỗi âm tiết
Người học có thể đọc được từng âm tiết không có nghĩa là luôn phát âm chuẩn âm tiết trong một chuỗi nhiều âm tiết. Người học cần phải rèn kỹ năng phát âm chuỗi âm tiết vì trong thực tế nói năng, một ý cần diễn đạt thường là một câu với nhiều từ kết hợp với nhau.
Thường người học sẽ phạm lỗi về thanh điệu khi phát âm một chuỗi âm tiết (đặc biệt đối với các học viên mà trong tiếng mẹ đẻ không có thanh điệu). Thậm chí người học có thể phát âm đúng thanh điệu khi phát âm từng âm tiết cũng không có nghĩa là sẽ vẫn chuẩn khi phát âm một chuỗi có cùng hay không cùng âm điệu. Để sửa lỗi sai này, học viên cần phải luyện tập theo hướng chuyển đổi liên tục giữa các thanh điệu. Ví dụ, nếu người học phát âm âm thanh ngang giống thanh huyền sau khi nói thanh huyền thì cần phải tập theo quy trình: “huyền-huyền-ngang”.
Dưới đây là một số hướng ôn luyện phát âm chính xác thanh điệu trong chuỗi nhiều âm tiết:
Câu chứa thanh ngang: Ví dụ: Tôi đi chơi Nha Trang hôm qua.
Câu chứa thanh huyền: Ví dụ: Bà Tùng vừa về nhà mình hồi chiều.
Câu chứa thanh hái: Ví dụ: Thảo chỉ hái đổi mảnh vải đá.
Câu chứa thanh ngã: Ví dụ: Gã đã vẽ kỹ lưìng mãi.
Câu chứa thanh sắc: Ví dụ: Nó muốn nói với má: nó rất cố gắng.
Câu chứ thanh nặng: Ví dụ: Một chuyện thật tội nghiệp tại bệnh viện: chị bị đụng thật nặng.
Ngang-sắc-ngang: Ví dụ: không có chi, đi với tôi, xem máy bay, mua áo mưa,...
Sắc-ngang-sắc: Ví dụ: thấy anh ấy, tối hôm đó, mấy con chó, khó khăn đấy,…
Ngang-nặng-ngang: Ví dụ: đi chợ đêm, bưu điện xưa, viên kẹo to, nghiêng một bên,…
Nặng-ngang-nặng: Ví dụ: một con bọ, thị ba rọi, chục viên kẹo, quẹo xe lại,…
Trên đây là phương pháp giúp người học rèn luyện cách nói chuẩn tiếng Việt. Mặc dù vậy, phát âm chính xác khi sử dụng ngoại ngữ là một điều lý tưởng khó đạt đến hoàn hảo. Phương pháp ôn luyện đạt được kết quả còn phụ thuộc vào nhiều điều kiện như sự kiên trì hay ngữ cảm của học viên.
Hy vọng bài viết sẽ giúp người học có những bước đầu tiên về phát âm trong thời điểm đầu học tiếng Việt, tạo nền tảng cho những bước nâng cao về sau.
Today Educaiton - Cung cấp giáo viên bản ngữ chất lượng

Tin khác

Bài viết khác